قبر و عالم برزخ

1- در كتاب ((المنجد)) كه كلمات مستعمله در لغت عرب را معنا مى كند در ماده ((برز)) آمده است :
البرزخ : الحاجز بين الشيئين ، ما بين الدنيا و الاخره من وقت الموت الى البعث .
يعنى : برزخ مانع ميان دو چيز است ، و زمان ميان دنيا و آخرت از هنگام مرگ تا قيامت نيز برزخ است .
2- كتاب مفردات راغب اصفهانى كه لغات قرآن شريف را معنا مى كند در مورد برزخ آورده است :
البرزخ : الحاجز والحد بين الشيئين ، و البرزخ فى القيامه : الحائل بين الانسان و بين بلوغ المنازل الرفيعه فى الاخره و منه قوله تعالى : و من ورائهم برزخ الى يوم يبعثون
يعنى : برزخ مانع و حد فاصل بين دو چيز است ، و برزخ در قيامت همان فاصله بين انسان و رسيدن او بدرجات رفيع درآخرت است ، و از همين باب است فرمايش خداوند كه فرموده : ((پشت سر اينها (مردگان ) برزخى است تا روز قيامت )).
3- و در كتاب ((مجمع البحرين )) در همان ماده آورده اند:
البرزخ : الحاجز بين الشيئين ، والبرزخ فى قوله (ع) ((نخاف عليكم هول البرزخ )) هو مابين الدنيا و الاخره من وقت الموت الى البعث ، فمن مات فقد دخل البرزخ ، و فيه الحديث كلكم فى الجنه ولكنى والله اتخوف عليكم فى البرزخ ، قلت : و ما البرزخ ؟ قال : القبر منذ حين موته الى يوم القيامه
يعنى : برزخ مانع بين دو چيز است ، و در اين حديث از امام صادق (ع) كه فرمود: ((من از هول و سختى برزخ براى شما مى ترسم )) مقصود همان زمانى است كه فاصله ميان دنيا و آخرت از هنگام مرگ تا قيامت است . پس ‍ هر كس كه مرد، داخل عالم برزخ مى شود، و از همين باب است حديثى كه فرموده : ((همه شما در بهشت هستيد جز اينكه من از عالم برزخ شما مى ترسم ))، سؤ ال شد: برزخ چيست ؟
حضرت فرمود: ((قبر است از زمان مرگ تا قيامت )).
آنچه از نقل كتب لغت استفاده شد، اين بود كه : ((برزخ )) داراى دو معناى لغوى و اصطلاحى است . معناى لغوى كه همان حاجز و مانع است ، مانند پرده اى كه بين زرده و سفيده تخم مرغ است . اين پرده مانع از مخلوط شدن اين دو ماده به يكديگر است . و معناى اصطلاحى كه بمعناى فاصله زمانى بين دنيا و عالم آخرت است .

دانستيم فاصله زمانى بين مرگ و قيامت ((عالم برزخ )) ناميده شده و مردگان تا برپائى قيامت ، در عالم برزخ بسر مى برند. لازمه اين علم اين است كه معتقد شويم همه آنهائى كه از ابتداء خلقت عالم هستى تاكنون از دنيا رفته و از اين پس نيز مى ميرند از انبياء و اولياء و صالحين گرفته تا پادشاهان و ظالمين و مستكبرين و مشركين ، همگى در آن عالم جمع هستند و در انتظار برپائى قيامت بسر مى برند كه البته معتقد هم هستيم .
اينك به اين نكته مى پردازيم كه : عالم برزخ كجاست ؟ آيا عالم برزخ جزء اين عالم است ؛ يعنى آيا عالم برزخ در همين دنياست و مثلا همين خورشيد و ماه بر آن طلوع و غروب دارد، و ارواح اموات چه مؤ من و چه كافر در روز اين عالم يك حالت و در شب اين عالم داراى حالت ديگرى هستند؟ يا اينكه طلوع و غروب خورشيد براى اهل اين دنيا تاءثير دارد و شب و روز براى برزخيان تاءثيرى ندارد؟.
اينها سؤ الاتى است كه در اذهان بسيارى از مؤ منين به معاد وجود دارد و ما توجه علاقه مندان را به مطالب زير به عنوان مقدمه جلب مى نمائيم :
1- عالم قيامت هنوز برپا نشده و يكى از مقدمات برپائى آن نابودى نظام اين عالم است و به تعبير قرآن ، قيامت وقتى برپا مى شود كه :
اذا الشمس كورت ، واذا النجوم انكدرت ، واذا الجبال سيرت ، و... واذا البحار سجرت ...⁽¹⁸⁾ اذا السماء انفطرت ، و اذا اكواكب انتثرت ، و اذا البحار فجرت ، و اذا القبور بعثرت ... ⁽¹⁹⁾ اذا وقعت الواقعه ، ليس ‍ لوقعتها كاذبه ، خافضه رافعه ، اذا رجت الارض رجا، وبست الجبال بسا، فكانت هباء منبثا⁽²⁰⁾
خورشيد منكدر و نابود شود، ستارگان در هم بريزند، كوهها غبار پراكنده شوند، درياها دگرگون شوند، ستارگان در هم و بر هم شوند، قبرها زير و رو شوند، زمين آن چنان به خود بلرزد كه كوهها مانند پنبه زده شده شوند و زمين مانند غبارى خفيف شود و...
اينها همه علائم فرو پاشيدن نظام اين عالم است ، و بايد بدانيم تا اين نظام وجود برپاست ، عالم قيامت برپا نشده و مردگان در عالم ديگرى بنام ((عالم برزخ )) بسر مى برند.